Geçtiğimiz aylarda, ABD’nin Teksas eyaletinde Dinozor Vadisi Eyalet Parkı‘nda 113 milyon yıl öncesine ilişkin dinozor izleri bulunmuştu. Kuraklık sebebiyle ortaya çıkan bu izlerin, “Acrocanthosaurus” ismindeki bir dinozor tipine ilişkin olduğu açıklandı.
Dinozorun ortalama 5 metre uzunluğunda ve 7 ton tartısında olduğu kestirim edildi. 140’ından 60’ının rahat bir halde göründüğü bu ayak izlerinin epey sene bozulmaması da herkesi şaşırtmıştı.
Peki nasıl oluyor da bu izler bozulmadan günümüze ulaşıyor?
Canlılar çamurlu bir yolda adım atarken, ayaklarının yahut ellerinin altındaki taban basınçtan sıkışır. Ayak izleri çeşitli katmanlara ulaşabilir. Zamanla bu ayak izlerinin içleri minik çakıllarla yahut kumlarla dolar. Bir mühlet sonra dolan yerler taşlaşmaya başlar.
Taşlaşan ayak izleri milyonlarca yıl korunabilir ve üzerindeki katmanlardan ötürü beşerler onları fark edemez. Ta ki, kuraklığın tesiriyle yerin üstüne çıkana kadar.
Ayak izlerinin fosile dönüşmesi için çeşitli etkenler bulunur.
Zeminin kıvamı ve yoğunluğu, ayak izlerinin halini, boyutunu ve derinliğini tesirler. Kusursuz bir iz için zemin çok sert yahut yumuşak olmaması gerekir.
Eğer yer çok sertse, çıkan baskı muhakkak meçhul olur. Ayrıntıları göstermez ve formun neye benzediğine dair pek bilgi vermez. Yer çok yumuşaksa, izler kolaylıkla bozulabilir ya da kendi içine çökebilir.
Dinozorların ayak izleri bize ne anlatır?
Dinozorların ayak izleri de bir cins fosildir. Bu izler onların canlı olduğu zamanki etkinliklerinin ispatıdır fakat onların pir kesimi değildir. Bu izlere bakan bilim insanları, boyutlarını ve hallerini inceleyerek hangi dinozor kümesine ilişkin olduğunu kestirim edebilirler. Ek olarak, iki yahut dört ayak üzerinde durduklarını da anlayabilirler.
İzlerden varsayım yapmaya çalışan arkeologlar, coğrafi pozisyonu ve etraftaki kayaların yaşını da göz önünde bulundurarak daha hakikat kestirimlerde bulunabilirler.
- Kaynaklar: Natural History Museum, Science Focus, National Park Service.
